سازمان بینالمللی استاندارد مشهورترین و بزرگترین سازمان توسعهدهندهی استانداردهای داوطلبانه در سطح جهان است. یکی از مهمترین نقشهای این سازمان، استفاده از اجماع جهانی برای توسعه و ترویج استانداردها، با هدف رفع موانع تجارت جهانی است.
سازمان جهانی استاندارد که نام کامل آن International Organization for Standardization یا IOS است، در زبانهای مختلف دارای کوتهنوشتهای متفاوتی است؛ IOS در زبان انگلیسی یا OIN در زبان فرانسوی (Organisation Internationale de Normalisation). به منظور پرهیز از این تکثر، بنیانگذاران این سازمان، نام ISO (در فارسی: ایزو) را مستقل از زبان و کشور خاص، برای آن انتخاب کردهاند. کلمه ISO در واقع از کلمهی یونانی ISOS (به معنای «معادل») مشتق شده است.
تاریخچه شکلگیری ایزو به سال 1946 میلادی برمیگردد؛ هنگامیکه نمایندگان 25 کشور مختلف در موسسه مهندسین عمران در شهر لندن گرد هم آمدند تا سازمانی را به منظور «تسهیل در هماهنگی مربوط به استانداردها در سطح جهان و همچنین همگونسازی استانداردهای صنعتی» ایجاد کنند. این ایده منجر به تاسیس و پایهگذاری رسمی ایزو در فوریه سال 1947 شد.
طبق آخرین آماری که توسط ایزو ارایه شده، این نهاد از بدو تاسیس تا کنون بیش از 19000 استاندارد را تقریباً در تمامی حوزههای مختلف فناوری و ساخت، به سه زبان انگلیسی، فرانسوی و روسی، تدوین و منتشر کرده است.
ایزو در واقع یک نهاد مستقل و غیردولتی است. در حال حاضر، ایزو از 163 عضو تشکیل شده که اعضای آن را «نهادهای ملی استانداردی» کشورهای جهان تشکیل میدهند. به عبارتی، ایزو در واقع شبکهای از نهادهای ملی استانداردی تلقی میشود. حدود 3335 نهاد فنی با کمک مدیریت و راهبری ایزو، در حال توسعه و نگهداشت استانداردها هستند. دبیرخانهی مرکزی ایزو با حدود 150 کارمند در شهر ژنو سویس قرار داشته و هدایت کلی فرآیند توسعه استانداردها را بر عهده دارد. هدایت فعالیتهای دبیرخانه بر عهدهی «دبیر کل» ایزو است.
اعضای ایزو نقش مهمی در چگونگی کارکرد آن داشته و به همین دلیل هر سال یک بار در مجمع عمومی آن گرد هم میآیند و در خصوص اهداف راهبردی آن تصمیمگیری میکنند. «مجمع عمومی» با حضور اعضای اصلی، رییس، معاونین، خزانهدار، و دبیرکل تشکیل شده و بالاترین گردهمایی رسمی ایزو است. مهمترین موضوعات حاکمیتی ایزو توسط «شورای ایزو» (ISO Council) اتخاذ میشود. این شورا از 20 عضو تشکیل شده و هر دو سال یک بار برگزار میشود. عضویت در این شورا برای تمامی اعضا آزاد بوده و سازوکار دورهای (چرخشی) آن، امکان عضویت را برای تمامی اعضا فراهم کرده است.